کارتریج چیست وآشنایی با انواع کارتریج وقطعات آن
کارتریج چیست؟ — راهنمای کامل، ساده و فنی
«کارتریج چیست؟» — بهصورت ساده، کارتریج محفظهای است که مادهٔ چاپ (تونر یا جوهر) را در خود نگهداری میکند و به چاپگر امکان چاپ صفحات را میدهد.
این صفحه تمام جوانب فنی، انواع کارتریج، ساختار داخلی، مزایا و معایب هر نوع، روش تشخیص مدل و نکات نگهداری و بازیافت را پوشش میدهد تا بتوانید تصمیم آگاهانه بگیرید.
تاریخ انتشار / بهروزرسانی:
کارتریج چیست؟ — تعریف دقیق و تاکتیکی
کلمهٔ «کارتریج» (Cartridge) در صنعت چاپ به محفظهای گفته میشود که مادهٔ مصرفی چاپ — تونر (پودر) یا جوهر (مایع) — را در خود نگه میدارد
و بسته به نوع چاپگر، ممکن است شامل اجزای مکانیکی یا الکترونیکی دیگری مانند چیپ، درام یا هد چاپ نیز باشد.
نکته کلیدی: همهٔ کارتریجها یکسان نیستند — برخی فقط مخزن جوهر/تونر هستند و برخی دیگر هد چاپ یا درام را هم همراه دارند؛ این تفاوت هنگام شارژ یا تعویض بسیار مهم است.
انواع کارتریج — دستهبندی اصلی و کاربردی
۱. کارتریج لیزری (تونری)
کارتریجهای لیزری از پودر تونر استفاده میکنند و برای چاپ سیاه و سفید یا رنگی در پرینترهای لیزری بهکار میروند.
معمولاً شامل هولدر تونر و در برخی مدلها درام و چیپ شمارندهٔ صفحات هستند.
۲. کارتریج جوهرافشان (Inkjet)
در کارتریجهای جوهرافشان، جوهر مایع ذخیره میشود. در بعضی برندها هد چاپ داخل کارتریج قرار دارد و در برخی دیگر هد روی دستگاه ثابت است؛
این عامل تعیین میکند که پس از تمام شدن جوهر، آیا باید کل کارتریج تعویض شود یا فقط مخزن پر شود.
۳. کارتریج OEM، بازسازیشده (remanufactured) و سازگار (compatible)
- OEM (Original): ساخت کارخانهٔ سازندهٔ چاپگر — بیشترین سازگاری و اغلب بالاترین قیمت.
- Remanufactured: کارتریجهای اصل جمعآوریشده، تمیز و قطعات فرسودهٔ آنها تعویض و دوباره پر میشوند.
- Compatible (سازگار): کارتریجهای تولیدشده توسط شرکتهای سوم که مشابه OEM هستند اما تولید جدید میباشند مانند کارتریج ایرانی پردیس
۴. سیستم جوهر پیوسته (CISS) و مخزن خارجی
مناسب چاپهای حجیم و صنعتی؛ مخازن بزرگ جوهر که به پرینتر متصلاند و نیاز به تعویض مکرر کارتریج را کاهش میدهند.
ساختار و اجزای اصلی کارتریج — چه چیزی درون کارتریج وجود دارد؟
اجزای معمول در کارتریج لیزری
- مخزن تونر: محل نگهداری پودر تونر.
- درام فوتوالکتریک: نقش انتقال تونر به کاغذ را دارد.
- فوم و آببندها: جلوگیری از نشت تونر.
- چیپ شمارش/شناسایی: اطلاعرسانی به پرینتر دربارهٔ میزان تونر و سازگاری.
اجزای معمول در کارتریج جوهرافشان
- مخزن جوهر: ظرف نگهداری جوهر.
- نازلها / هد چاپ: خروج جوهر به سمت کاغذ (ممکن است روی کارتریج یا روی پرینتر باشد).
- واشرها و فیلترها: جلوگیری از ورود هوا و ذرات.
چگونه مدل کارتریج را پیدا کنیم؟ (مرحلهبهمرحله)
- برچسب روی کارتریج را بازبینی کنید — معمولاً شمارهٔ مدل روی بدنه چاپ شده است (مثال: HP CF280A یا Canon PG-245).
- در دفترچهٔ راهنمای پرینتر یا صفحهٔ پشتیبانی وبسایت سازنده مدلهای سازگار را ببینید.
- از منوی پرینتر یا برنامهٔ مدیریت چاپگر (در ویندوز/مک) مدل کارتریج را مشاهده کنید.
تعویض یا شارژ (Refill) — چگونه تصمیم بگیریم؟
انتخاب بین تعویض و شارژ به سه عامل بستگی دارد: کیفیت دلخواه»، «هزینه»، و «وضعیت فنی کارتریج».
مثال عددی: محاسبهٔ هزینه هر صفحه (قدمبهقدم)
فرض کنید:
- قیمت کارتریج OEM = ۵۰۰٬۰۰۰ تومان
- تعداد صفحات مورد انتظار (طبق مشخصات تولیدکننده) = ۲٬۵۰۰ صفحه
محاسبه:
۵۰۰٬۰۰۰ تقسیم بر ۲٬۵۰۰ = هزینهٔ هر صفحه
۱) ۲٬۵۰۰ × ۲۰۰ = ۵۰۰٬۰۰۰ — پس هزینهٔ هر صفحه = ۲۰۰ تومان.
اگر هزینهٔ شارژ ۱۲۰٬۰۰۰ تومان باشد و همان راندمان حاصل شود:
۱۲۰٬۰۰۰ ÷ ۲٬۵۰۰ = ۴۸ تومان در هر صفحه (چک: ۲٬۵۰۰ × ۴۸ = ۱۲۰٬۰۰۰).
با این حساب، در بسیاری موارد شارژ اقتصادیتر است؛ اما اگر کیفیت یا دوام پایین بیاید یا قطعات مکانیکی فرسوده باشند، تعویض توصیه میشود.
نکات نگهداری برای افزایش عمر کارتریج
- از جوهر و تونرهای با کیفیت استفاده کنید؛ مواد نامرغوب باعث گرفتگی نازل یا ساییدگی سریع درام میشوند.
- پرینتر را در محیط خشک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
- در چاپهای طولانی، بین دستهها وقفههای کوتاه برای خنک شدن درام یا فیوزر قرار دهید.
- در پرینترهای جوهرافشان، اگر قرار است برای مدت طولانی چاپ نکنید، کارتریج را خارج یا از سیستمهای نگهدارندهٔ جوهر استفاده کنید.
بازیافت و تاثیر زیستمحیطی
کارتریجها حاوی پلاستیک و قطعات الکترونیکیاند؛ دور انداختن ناایمن آنها میتواند به محیطزیست آسیب برساند. توصیهها:
- از مراکز بازیافت محلی یا برنامههای جمعآوری شرکتهای سازنده استفاده کنید.
- در صورت امکان، کارتریجهای بازسازیشده (remanufactured) را تهیه کنید تا مصرف مواد اولیه کاهش یابد.
عیبیابی رایج مرتبط با کارتریج و راهحل
- نوار یا خطوط افقی: در کارتریج لیزری ممکن است درام یا غلتکها کثیف باشند — کارتریج را تمیز یا درام را تعویض کنید.
- رنگهای نادرست یا کمبود رنگ: در کارتریج جوهرافشان، نازلها مسدود شدهاند — شستوشوی هد انجام دهید یا کارتریج را جایگزین کنید.
- پیغام “کارتریج شناخته نشد”: چیپ شناسایی آسیب دیده یا نیاز به ریست دارد — از ابزار معتبر برای ریست استفاده کنید.
- نشت تونر/جوهر: فوراً دستگاه را خاموش و کارتریج را خارج کنید؛ در صورت نشتی داخلی، سرویس تخصصی نیاز است.
سوالات متداول (FAQ)
- ۱. آیا همهٔ کارتریجها قابل شارژ هستند؟
- خیر؛ برخی کارتریجها (بهخصوص کارتریجهای جوهرافشان که هد چاپ روی کارتریج است) قابل شارژ نیستند یا شارژ آنها مقرونبهصرفه نیست.
- ۲. تفاوت کارتریج بازسازیشده و سازگار چیست؟
- کارتریج بازسازیشده قبلاً استفاده شده و بعد از تعمیر و جایگزینی قطعات تعمیر شده است؛ کارتریج سازگار جدید ساختهشده توسط شرکتهای ثالث است.
- ۳. آیا استفاده از کارتریج غیراصلی به پرینتر ضرر میزند؟
- در بسیاری موارد خیر؛ اما مواد بیکیفیت ممکن است طول عمر قطعات داخلی مانند درام و فیوزر را کاهش دهد.
13:36